KAKAW

Scientific name: Theobroma cacao L.; Cacao sativa Aubl.

Common name: Kakaw (Tagalog); Cacao Tree (English); Kakaw (Waray)

An kakaw an kilala sa bug-os nga kalibutan nga gamit paghimo san tsokolate nga paborito san kadam-an. An tsokolate an tikang sa liso san bunga san kakaw nga napupudo tikang sa puno nga may sadang nga kahataason la. Ini an orihinal nga nagtikang sa Timog Amerika pero natubo liwat sa iba-iba nga lugar sa mga tropiko nga rehiyon pareho san Pilipinas.

NANO AN MGA SUSTANSYA NGAN KEMIKAL NGA PUWEDE MAKUHA SA KAKAW (CACAO)?

An liso san kakaw an mayda fixed oil; theobromine; glucose, saccharose; vitamin A; cellulose; water, ash; starch ngan cacarine. Mayda in liwat theobromine ngan caffeine.

An unod naman san bunga an makukuha-an san arabinose ngan galactose. May hataas in liwat nga lebel san enyme na protease, invertase, raffinase, cesease at oxydase. May dara in liwat nga mineral nga magnesium

NANO NGA PARTE SAN TANOM AN MAGAGAMIT NGA BULONG, NGAN PAANANO MAGAMIT IN?

Liso:  Ginagamit an liso sa paghimo san tsokolate, lana ngan iba pa nga produkto nga puwede gamiton sa pagbulong. Puwede sin ibulad an liso ngan dikdikon ngan idikit sa panit nga apektado.

Ugat. An ugat an kaurogan nga ginpapakaladkaran para ipa-inom sa may sakit.

NANO AN MGA SAKIT NGAN KONDISYON NGA PUWEDE MABULONG SAN KAKAW (CACAO)?

1. Pamamara san Panit. Epektibo an lana nga nakukuha sa liso san kakaw ngan pampahid sa nagmamara nga panit san kalawasan. Puwede in rudoson o dikdikon an liso ngan an iya duga ngan igtampos sa panit nga nagmamara ngan naggugutak-gutak.

2. Eczema. An nanhuhubag nga parte san panit an puwede liwat makahaplas pinaagi san pagtampos san rinudos nga liso san kakaw nga tostado nga hinalo sa mapaso-paso nga tubig.

3. Pagpa-anak. Gingagamit nga mas madali an pagpa-anak san pagpa-inom san ginlagaan nga ugat san kakaw. Nakakabulig in nga ig-aktibar an matris  san nanganganak.

4. Menstruation. Nakakabulig in san malaksi nga panpa-obra san dugo sa panahon san binulan nga pagdugo (menstruation) sa mga kababayen-an. Gin-iinom la an ginlaga-an san ugat san kakaw.

5. Maluya nga resistensya. May mga pag-estudyar sini nga nagsisiring nga nakakapagpakusog liwat san maluya nga resistensiya  and flavonoids sini nga nakukuha tikang san liso san kakaw.

6. Colon Cancer. May maupay nga epekto liwat kun in sa tawo nga mayda kanser sa tiyan an pagkaon san dark chocolate.

7. Sakit sa atay. May mga pag-aram liwat nga sini nga an kemikal san tsokolate an nagreresulta san pag-upay san kondisyon san atay nga nanluluya na hiunong san sobra nga bulong nga gin-iinom.

8. Altapresyon. An mga flavonoids nga nakukuha tikang sa dark chocolate an epektibo liwat nga panpahumbo san hataas nga presyon san dugo.