KAMALUNGGAY

Scientific name: Moringa oleifera Lam.; Moringa nux-ben Perr.

Common name: Malunggay (Tagalog); Ben oil tree, Ben tree (Ingles), Kamalunggay (Waray)

An malunggay an usa nga tanom nga kilala kay tungod san mga dahon sin nga puwede kaonon nga utanon. Kasagaran in ngan nakikita sa hamogbo nga lugar sa Pilipinas, nga may gutiay nga puno ngan may dahon nga ligdong. An bunga sin pahalaba nga baga an balatong ngan an iya bukad mabusag nga mahamot. Nagpamatud-an nga damo an makukuha nga bitamina ngan mineral.

NANO AN MGA SUSTANSYA NGAN KEMIKAL NGA PUWEDE MAKUHA SA MALUNGGAY?

An liso sin an mayda lana nga ben o behen oil nga may dara nga palmitic, stearic, myristic, oleic, at behenic acids. An ugat naman an mayda alkaloid nga moringine at moringinine. An mga dahon an damo an calcium, iron, phosphorus at vitamins A, B at C ngan an bunga an mayda protina ngan phosphorus, calcium ngan iron.

NANO NGA PARTE SIN NGA TANOM AN GINAGAMIT NGA BULONG, NANO AN PROSESO?

Dahon. Ginlalaga an dahon san kamalunggay ngan gin-iinom, diri ngani ginkakaon mismo. Puwede in liwat dikdikon ngan itampos sa apektado nga sakit san kalawasan.

Bunga. An baga an balatong nga bunga sin an ginkakaon liwat nga para ibulong san sakit.

Ugat. Ginlalaga an ugat ngan gin-iinom katapos saraan para himoon nga bulong.

Panit san kahoy. Ginlalaga an panit san kahoy san kamalunggay pambulong san kasampilan.

NANO AN MGA SAKIT NGA PUWEDE MABULONG SAN MALUNGGAY?

1. Siklo. An pagsiklo pwede mag-iban o matanggal pinaagi san pag-inom san ginalagaan nga dahon san kamalunggay.

2. Pagpadamo san gatas. Nakakabulig liwat an pag-inom san ginlagaan san bata pa nga dahon san kamalunggay sa pagpakusog o pagpadamo san gatas san nagpapasuso nga iroy.

3. Kuri sa Pag-oro. Makakabulig sa pag-oro an pagkaon san bunga ngan dahon san kamalunggay.

4. Samad. Madali an kabulong san samad pinaagi san paggamit o paghugas san ginlagaan san ugat san kamalunggay. Puwede liwat an dinikdik nga dahon nga ginhaloan san lana san lubi nga maupay dayon an samad.

5. Pag-ad san But-ol. Magmumog san ginlaga nga ugat san kamalunggay.

6. Rayuma. Mag-inom san ginlagaan san mga liso san kamalunggay, o an ginlagaan san dahon san kamalunggay.

7. Altapresyon. Kaon san liso san kamalunggay.

8. Hika. Pag-inom san gatas nga ginhaluan san duga san ugat san kamalunggay.

9. Uging. Nagagamit liwat nga pampurga sa mga uging sa tiyan an pag-inom san ginlagaan san liso san kamalunggay.