KAPAYAS

Scientific name: Carica papaya Linn.; Carica hermaphrodita Blanco

Common name: Papaya (Tagalog); Papaya, Pawpaw, Melon tree (Ingles), Kapayas (Waray)

Nagtikang an kapayas sa tropikal nga rehiyon san Amerika, pero yana nagkalat na in biskin diin nga lugar sa bug-os nga kalibutan. Kilala in nga madulaw o kolor kahel an bunga kun hinog na pero berde kun hilaw pa. An puno sin Kapayas ay puwede humataas hasta 6 ka metro. Puwede in liwat utanon kun medyo hilaw pa.

NANO AN MGA SUSTANSYA NGAN KEMIKAL NGA PUWEDE MAKUHA SA KAPAYAS?

An Kapayas mayda chymopapain ngan papain nga may kapasidad san pagtunaw san pagkaon. Mayda in liwat phytokinase, malic acid ngan calcium maleate.

An mga dahon sin an mayda carpaine, carposide, saccharose, dextrose, levulose, ngan citrates. Makukuhaan an bunga sin san saccharose, dextrose, levulose, mallic acid, pectin, papain, ngan  citrates. An sustansiya ngan mineral sin mao an calcium, iron, Vitamins A, B, at C, ngan may lana an mga liso sini.

NANO NGA PARTE SIN NGA TANOM AN PUWEDE GAMITON NGA BULONG, NANO AN PROSESO?

Dahon. An dahon puwede gamiton pantampos sa panit, o diri ngani ilaga ngan ipainom sa may sakit.

Duga. An dagta sin nga tanom an puwede liwat gamiton sa pagbulong pinaagi san pagpahid sa apektadong nga parte san lawas.

Bunga. An bunga an kasagaran nga pagkaon la.

Bukad. An lalaki nga bukad san kapayas an gingagamit sa pagbulong pinaagi san paglaga ngan pag-inom san ginlagaan.

NANO AN MGA SAKIT NGA PUWEDE MABULONG SAN KAPAYAS?

1. Rayuma. An pinitpit nGa dahon san papaya an ginagamit nga pantampos sa parte san lawas nga apektado

     san rayuma.

2. Dyspepsia. An kondisyon san dyspepsia o diri natutunawan an puwede liwat mabulong    pinaagi    san

     pag-inom san ginlagaan san ugat san kapayas. Makakabulig liwat an pagkaon san hinog nga bunga san

     kapayas.

3. Hika. Ginapapainom san ginlagaan san dahon san kapayas an may sakit nga hikab.

4. Samad. Puwede ipanlimpyo sa samad an duga nga nakuha sa sanga ngan dahon san kapayas.

5. Makuri nga Pag-oro. An pagkaon san hinog nga bunga san kapayas an nakakahatag san normal nga pag

     -oro.

6. Urinary Tract Infection (UTI).  Imnon an ginlagaan san tinadtad nga dahon san kapayas ngan tinadtad

     nga hilaw nga bunga san kapayas.

7. Punggod. Ipahid sa nawong an rinudos nga hinog nga bunga san papaya nga ginhaluan san duga san

     Lemonsito para mabuligan an pagkawara san punggod.

8. Uging sa tiyan. Mag-inom san gatas nga hinaloan san rinudos nga liso san kapayas.

9. Pagsakit san surok-surok. Pwede himoon nga Tsaa an pinamara nga dahon san kapayas para matanggal

     an sakit san surok-surok.

10. Ubo. Mag-inom san dugos nga hinaluan san lalaki nga bukad san kapayas.

11. Kagat san Halulipan. Magdikdik san ugat san kapayas ngan itampos sa parte nga kinagtan san halulipan.

12. Iregular nga Regla. Imnon an ginlagaan san bukad ngan liso san kapayas.